De laatste dag van de Boekenweek, de laatste vijf romans met mooiste fragmenten over moeders in de Nederlandse literatuur die Isa bijeenbracht in het boek ‘Het is je moeder’: Franca Treur, Manon Uphoff, Tommy Wieringa, Jan Wolkers en Nilgün Yerli.
Vijf romans: fragmenten in bloemlezing ‘Het is je moeder’
1
Franca Treur – Dorsvloer vol confetti
De jonge Katelijne groeit in de jaren tachtig en negentig op in een strenggelovig boerengezin in Zeeland. Als enig meisje tussen zes broers wordt ze nauwelijks bij het boerenwerk betrokken. Hierdoor gaan ook de gesprekken aan tafel grotendeels aan haar voorbij. Terwijl haar verlangen om mee te doen onverminderd groot blijft, gaan haar gedachten hun eigen gang. Daarbij laat ze zich meeslepen door verhalen. Familieverhalen, dorpsroddels, Bijbelverhalen, bekeringsgeschiedenissen. Ook sprookjes, al mag ze die eigenlijk niet lezen, omdat het leugens zijn die haar maar afhouden van de Waarheid. Ze merkt dat haar eigen woorden grote gevolgen hebben voor haar familie. Dorsvloer vol confetti is een sensitieve roman over de strijd van ieder mens om een eigen leven, en tegelijkertijd een liefdevol portret van een Zeeuwse orthodoxe boerengemeenschap met een geheel eigen vertelcultuur.
2
Manon Uphoff – Koudvuur
Ninon is nummer tien uit een gespleten en chaotisch gezin. Samen met haar broer Sasja en kleine zusje Lime – nummer elf en twaalf – vormen zij een familie in een familie. Aanvankelijke ontdekken zij vol verwondering het leven binnen de muren van het huis. Dat is niet louter een lieflijke ontdekkingstocht. Integendeel, zij stuiten op pijn, wreedheid en falen. Zij krijgen te maken met hun beeldschone, kettingrokende moeder en de schim van een dood kind – hun broertje, die bij een ongeluk het leven liet. Meer en meer vriest het drietal vast in een ‘glazen universum’. Pas vele jaren later, na de dood van de vader, een groot verhalenverteller, slaagt Ninon erin uit het gezin te breken, de buitenwereld te bereiken door haar gedachten aan het papier toe te vertrouwen: “Nu ben ik de brievenschrijver. Ze zeggen dat ik goed ben met woorden. Dat is waar. Het zijn de lichamen waar ik bang voor ben. ” Koudvuur is een verontrustende en betoverende roman.
3
Tommy Wieringa – Caesarion
Ludwig Unger komt voort uit het huwelijk van twee beroemdheden, en was voorbestemd van hun beider talenten de vermenigvuldiging te zijn. De zoon van Julius Caesar en Cleopatra werd Caesarion genoemd, kleine Caesar. Het is ook de koosnaam die Ludwig Unger van zijn moeder krijgt. Met haar woont hij op een eroderende klif in Oost-Engeland. Na iedere winter is de zee het huis dichter genaderd, net zo lang tot het vergaat. Een odyssee begint. Caesarion is een geschiedenis over schoonheid en verval, over de knellende band tussen moeder en kind, hun trouw en ontrouw, en ten slotte, wanneer deze dingen zijn verteld, over het belang jezelf ten offer te brengen.
4
Jan Wolkers – Turks fruit
In Turks fruit beschrijft Wolkers de heftige liefde tussen de jonge beeldhouwer Erik en zijn grote liefde Olga. Ze beleven een grandioze, romantische zomer en besluiten te trouwen, tegen de zin van Olga’s rijke ouders. Totdat Olga zich vreemd begint te gedragen, abrupt breekt met Erik en terug gaat naar haar ouders.
5
Nilgün Yerli – De garnalenpelster
Jarenlang krijgt Nilgün Yerli geen garnalen door haar keel, omdat die haar aan het moeilijke leven van haar moeder herinneren. Garnalen pellen was voor haar moeder een manier om extra geld te verdienen waarmee ze de boodschappen kon betalen. Zielsveel hield Yerli van haar moeder, een wijze en intelligente vrouw, die altijd overal een antwoord op leek te hebben. Alleen bij haar moeder voelde ze zich veilig toen het gezin op Yerli’s tiende vanuit Turkije in Nederland terechtkwam. Een land waar alles anders was: mensen, gewoonten, eten, waarden en normen. Haar moeder gaf haar steeds weer het gevoel dat alles goed zou komen.Langzaam werd echter duidelijk dat de machtsverhoudingen binnen het gezin volledig scheef lagen. De moeder offerde zich op, terwijl de vader het ervan nam. De vertelster ziet zich voor de moeilijke vraag gesteld of haar moeder, ondanks haar wijsheid en inzicht, niet een fundamentele fout heeft gemaakt. Het kan toch niet goed zijn zo met je te laten sollen? Loyaliteitsgevoelens, liefde en vrijheidsdrang strijden om de voorrang. Hoe de vertelster zich een weg baant door dit woud van tegenstrijdige gevoelens en zich leert handhaven in het niemandsland tussen twee culturen, leert deze ontroerende autobiografie.
Bestel hier: Het is je moeder: De mooiste verhalen over moeders, samengesteld door Isa Hoes.
Lezen is denken met andermans hoofd (Schopenhauer).
Lees ook: Het is je moeder: Heleen van Royen, Jan Siebelink e.a.
Lees ook: Het is je moeder: Tom Lanoye, Connie Palmer e.a.
Lees ook: Het is je moeder: Murat Isik, Kees van Kooten e.a.
Lees ook: Het is je moeder: De mooiste verhalen over moeders (inclusief voorwoord)