De faculteit arbeids- en organisatiepsychologie van de Universiteit van Amsterdam (UvA) start een onderzoek naar burn-outs. Leidster van het onderzoek dr. Maggie van den Heuvel licht toe wat het doel is van het onderzoek en hoe je kunt meedoen.
Wat is de definitie van een burn-out?
‘In de literatuur voor de organisatiepsychologie is beschreven dat een burn-out bestaat uit drie componenten. De eerste component is mentale en emotionele uitputting. Dit gaat dus verder dan fysiek moe zijn. Eerder totaal uitgeput zijn, zelfs zonder dat hieraan enige fysieke inspanning is voorafgegaan. Je kunt dan bijvoorbeeld ’s ochtends echt je bed niet meer uitkomen.’
Wat is de tweede component van een burn-out?
‘De tweede component is dat je waarschijnlijk vanuit een soort beschermingsmechanisme meer afstand neemt van je werk. Dit vertaalt zich in een wat cynischer blik op je werk. En in wat meer ik-zij-denken in plaats van het hebben van een eenheidsgevoel met je werk en collega’s. Het boeit je allemaal niet meer zo.’
En wat is de derde component van een burn-out?
‘De derde component is een verminderd gevoel van competentie om de taken uit te voeren die je zou moeten uitvoeren. De drie componenten samen maken dat je altijd moe bent en je jezelf niet meer echt verbonden voelt met je werk. Je hebt het gevoel dat het leven je door de vingers glipt. Juist vanwege dat laatste – dat appelleert aan een aantasting van de basisbehoeften zekerheid en veiligheid – maakt dat mensen juist nog een tandje bijzetten. Eigenlijk het tegenovergestelde gaan doen dan wat goed voor hen is. Dit is eigenlijke drama van een burn-out. Want dat maakt je nog vermoeider waardoor je in een negatieve spiraal kunt terechtkomen.’
“Als je een inspanning hebt geleverd, vraagt je systeem om ontspanning”
Wat zijn de gevolgen van deze negatieve spiraal voor het functioneren van iemand ?
‘Dit uit zich onder meer in cognitieve klachten, zoals zich niet meer goed kunnen concentreren. Verder zijn vergeetachtigheid, gebrek aan motivatie en de eerder genoemde allesoverheersende moeheid belangrijke kenmerken van een burn-out. Daarom noemt men dit ook wel een existentiële crisis ten aanzien van je werk. Je ziet ook niet meer waarom jouw bijdrage nog van enig nut kan zijn.’
Wij horen vaak dat overgangsklachten door artsen worden aangezien voor een burn-out…
‘Het heeft natuurlijk raakvlakken met elkaar: een ontregeling van je gehele fysiologie. Net als de burn-out is de overgang een nog behoorlijk “understudied” onderwerp waarnaar we mogelijk in de toekomst meer onderzoek willen doen. Het verschijnsel burn-out wordt al vanaf eind jaren ‘70 onderzocht. Toch is er geen officiële diagnose, best apart. Want aan de ene kant heeft iedereen het erover, terwijl aan de andere kant nog veel onduidelijk is wat het nu precies is.’
Waarom is de een bevattelijker voor een burn-out dan een ander?
‘Dit heeft onder meer te maken met hoe iemand omgaat met de wisselwerking tussen inspanning en ontspanning. Normaal gesproken werkt het zo: als je een inspanning hebt geleverd, vraagt je systeem om ontspanning. Het is daarom in beginsel niet erg stress te ervaren, als je daarna maar weer even gaat ontspannen. Een burn-out is meestal het gevolg van chronisch blootstaan aan belasting en stress. Klanten vragen om aandacht, e-mails moeten worden beantwoord, deadlines gehaald. Het stresssysteem blijft maar aan staan. Vaak zie je dat als er dan in de privésituatie ook nog iets mis gaat, het elastiekje knapt en daardoor de veerkracht snel minder wordt.’
Wat kun je doen om het stresssysteem rust te geven?
‘Het is belangrijk bewust herstelmomenten in te bouwen. Jezelf aanleren wat je wel wilt doen en wat niet. Leren dat als je geen ‘nee’ gaat zeggen de stress niet stopt en het er allemaal niet beter op wordt. Dat je dan nog harder gaat werken, waardoor de kwaliteit van je werk vermindert en je gezondheid verder achteruitgaat. En dat kan ook nog eens een negatieve impact hebben op je privéleven, met alle gevolgen van dien.’
Kun je zeggen dat een burn-out altijd werkgerelateerd is?
‘Bij het meeste onderzoek dat tot nu toe is gedaan, is een burn-out inderdaad vooral gerelateerd aan werk. Maar nu is er in de maatschappij ook een ander verschijnsel waarneembaar: jongeren, die nog niet aan het werk zijn, vertonen eveneens kentekeningen van een burn-out. Daarbij komt dat er vanuit medisch opzicht nog geen officiële diagnose is voor een burn-out. Dus als je bij een arts komt, gooit deze het al snel op een surmenage (inzinking) of aanpassingsstoornis (overspannenheid).’
Wat willen jullie exact gaan onderzoeken?
‘Het doel is te onderzoeken of een burn-out kan leiden tot groei en leerervaringen. En hoe die leerervaringen er dan uitzien? Wat zijn de thema’s? Een mogelijke positieve kant aan alle negativiteit rondom burn-out, dat is nog nauwelijks onderzocht. We bevragen mensen die aangeven dat ze een burn-out hebben gehad. We willen onderzoeken of de leerervaringen en de mate van groei na een burn-out samenhangen met hoe iemand nu functioneert op zijn of haar werk. En hoe iemand hier nu mee omgaat op het werk. Welke lessen heeft men geleerd en past men deze nu toe? En heeft dit tot gevolg dat iemand daardoor nu met meer bevlogenheid, veerkracht en vitaliteit werkt? Door dit te onderzoeken willen we achterhalen of er mogelijk bruikbare leerpunten zijn voor preventie. Dit is natuurlijk zowel zinvol voor de wetenschap als voor de praktijk!’
[services_wrap][services columns=”” align=”” image=”” title=”” ]Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek naar burn-out
Voor een nieuw onderzoeksproject zoekt psycholoog dr. Maggie (Machteld) van den Heuvel van de Universiteit van Amsterdam (UvA), werkzaam op de faculteit arbeids- en organisatiepsychologie, mensen die zijn hersteld van een burn-out.
De vraag die tijdens het onderzoek centraal staat is: zijn er – naast alle nare ervaringen van de burn-out – ook leerpunten te ontdekken in de periode van ziek-zijn en herstellen? Zo ja, hoe zou je die omschrijven? Welke lessen heb je geleerd door je burn-out? Het onderzoek bestaat uit het invullen van een anonieme vragenlijst en eventueel een interview.
Wil je meedoen? Doe hier het online onderzoek.
[/services][/services_wrap]Lees ook: Waarom lijken overgangsklachten zoveel op een burn-out of depressie?
Lees ook: Reader Joke Metselaar over alert én ontspannen leven
Lees ook: ‘Een gezin managen lijkt op leidinggeven aan een team’
