Vrouwen in de overgang hebben een hogere kans op ziekteverzuim omdat zijzelf én hun werkgevers slecht zijn geïnformeerd over de overgang. Overgangscoach Saron Petronilia wil daarom de overgang op de werkvloer beter bespreekbaar maken.

Vaak moe? Vergeet je wel eens wat? Zo nu en dan een opvlieger? Maak de overgang bespreekbaar, las ik onlangs op internet. Ergens anders vernam ik dat werkplekken een veilige plek moeten zijn voor vrouwen die door de overgang gaan. Zelfs de politiek is daarmee bezig, zo bleek uit dit artikel.

Overgang is hot

De overgang is kennelijk hot, zo drong het tot mij door, want bij de NOS had men als onderwerp Overgang soms bestempeld als burn-out. En dat een arbodienst voor vrouwen daaraan iets wil doen. Zoveel aandacht voor de overgang op de werkvloer is mij nog niet eerder opgevallen. En dat allemaal in een paar dagen tijd! Okay, het was het einde van de zomervakantie, dus wellicht was het komkommertijd zoals dat heet, maar toch…

“Men beseft nauwelijks de effecten van de overgang op het functioneren”

Overgang vaak verward met burn-out

Goed dat er aandacht voor is. Immers, 1,8 miljoen vrouwen op de arbeidsmarkt bevinden zich in de overgangsleeftijd (40 – 60 jaar). En maar liefst 80 procent van die vrouwen heeft overgangssymptomen, variërend van milde klachten tot klachten die vrouwen helemaal van hun stuk brengen. Dit laatste geldt voor maar liefst een kwart van de vrouwen in de overgang. Deze ernstige overgangsklachten worden vaak verward met burn-outklachten. Met alle gevolgen van dien, zoals langdurig uitvallen uit het arbeidsproces.

Ziekteverzuim voorkomen

Als vrouw wil je natuurlijk dergelijk werkverzuim voorkomen. Dat is soms lastig, want aan de ene kant zijn er vrouwen die niet door hebben dat ze in de overgang zijn. Bijvoorbeeld omdat ze menen dat ze nog niet in de overgang kúnnen zijn omdat ze nog menstrueren. Of omdat ze nog nooit een opvlieger hebben gehad. Vanwege deze onwetendheid duiden ze hun ‘kwaaltjes’ verkeerd. Check dit artikel om te achterhalen of je in de overgang bent. Daarnaast zijn er vrouwen die wel weten dat ze in de overgang zijn, maar erover zwijgen uit angst voor hun positie.

Werkgever en de overgang

Aan de andere kant kan het zo zijn dat je werkgever, je leidinggevende of de HR-afdeling van de organisatie waar je werkt niet goed is geïnformeerd over de overgang. De heersende, foutieve gedachte is vaak dat een vrouw in de overgang 55 jaar of ouder is – In ieder geval al bijna met pensioen. Men beseft nauwelijks de effecten die de overgang heeft op het functioneren van medewerksters in de overgang.

“Met goede informatie herken je eerder én beter overgangsklachten”

Ziekteverzuim leidt tot inkomensverlies

Het gebrek aan kennis over de overgang bij zowel vrouwen zelf als bij werkgevers kost beide partijen veel, zowel materieel als immaterieel. Onderzoek heeft aangetoond dat 34 procent van het ziekteverzuim van vrouwen in deze levensfase gerelateerd is aan overgangssymptomen. Ander onderzoek laat zien dat een flink deel van de vrouwen stopt met werken, minder gaat werken of ‘achteruit’ solliciteert. Deze vrouwen moeten zich vervolgens aanpassen aan een lager inkomen nu en in de toekomst aan een lager pensioen.

Zelf initiatief ontplooien

Dit kun je beter voor zijn. Misschien is het een idee om daarin zelf meer initiatief te ontplooien. Bijvoorbeeld door je leidinggevende of de HR-afdeling te informeren over de volgende 7 tips hoe zij beter kunnen omgaan met medewerksters die in de overgang zijn.

7 tips voor leidinggevenden en HR-afdelingen

Tip 1: Ben geïnformeerd over de overgang en klachten

Als je goed bent geïnformeerd herken je overgangsklachten eerder én beter. Opvliegers zijn algemeen bekend als een symptoom van de overgang. Veel onbekender zijn vergeetachtigheid, concentratieproblemen, problemen met woorden vinden, vermoeidheid, depressieve gevoelens, afnemend zelfvertrouwen en slapeloosheid. Er zijn meer dan 30 symptomen bekend. Over hoe goed om te gaan met de overgang op de werkvloer heb ik overigens een boek geschreven Alles over werken tijdens de overgang.

“Met elkaar praten geeft lucht aan vrouwen in de overgang”

Tip 2: Informeer medewerksters over de overgang

Informeer medewerksters tussen de 40 en 60 jaar over de overgang, bijvoorbeeld door het organiseren van een workshop. Deelname stimuleer je door via het intranet werkneemsters aan te moedigen naar de workshops te komen. Doe dit bijvoorbeeld door middel van mails of door een persoonlijke vlog. Daardoor ontstaat op een natuurlijke manier meer openheid over het onderwerp.

Tip 3: Creëer een veilige werkomgeving

Verhoog de veiligheid binnen de organisatie door vrouwen aan te moedigen hun klachten te bespreken met collega’s en leidinggevenden. Met elkaar praten geeft lucht aan vrouwen in de overgang waardoor ze ruimte krijgen stappen te zetten die leiden tot een verbetering van hun situatie op de werkvloer. Tegelijkertijd krijgen collega’s en leidinggevenden op deze manier meer begrip voor vrouwen in de overgang. Dit leidt er weer toe dat het taboe rondom de overgang wordt verkleind.

Tip 4: Stimuleer een vitale leefstijl

Een vitale leefstijl ontwikkel je door het aanbieden van gezonde mogelijkheden op het gebied van eten, drinken en beweging. Onderzoek wijst uit dat een gezonde leefstijl actief bijdraagt tot het verminderen van overgangsklachten. Gezonde voeding, voldoende drinken en elke dag bewegen helpen al bij het verminderen of voorkomen van ziekteverzuim. Simpele dingen hebben vaak al impact. Van het aanbieden van gezonde voeding en tussendoortjes tot het ter beschikking stellen van een fitnessruimte en/of een ‘ladies room’ waar vrouwen zich even kunnen terugtrekken.

Tip 5: Ontwikkel een overgangsvriendelijk beleid

Veranker de duurzame inzetbaarheid en het werkplezier van medewerkers binnen de organisatie. Doe dit bijvoorbeeld door al bestaande instrumenten en middelen te versoepelen en actief toegankelijk te maken. Zo vernam ik onlangs dat ziekenhuispersoneel geen nachtdiensten meer hoeft te draaien vanaf de dag dat ze 58 jaar oud zijn. Een bepaalde medewerkster, die een aantal jaren jonger is maar middenin de overgang, had daar geen recht op. Een gemiste kans. Wees daarom wat minder rigide en zet in op het soepeler toepassen van een dergelijke maatregel.

“Een goede ventilatie vermindert het aantal opvliegers”

Bied daarnaast de mogelijkheid tot flexibele werktijden en betaald verlof. Tijdens de overgang is het mogelijk dat de nachtrust ernstig verstoord raakt door bijvoorbeeld slapeloosheid en nachtelijke transpiratie, ofwel nachtelijke opvliegers. Gedurende lange tijd slecht slapen leidt tot uitputting, emotionele instabiliteit en concentratieproblemen. Het helpt al als vrouwen na weer zo’n slechte nacht een uurtje later mogen beginnen met werken. Tevens is het nuttig als vrouwen mogen kiezen voor extra verlof.

Tip 6: Zorg voor een prettig werkomgeving

Vrouwen in de overgang – maar vermoedelijk alle medewerkers – werken beter in ruimtes met een goede klimaatbeheersing en voldoende ventilatie op de werkplek. Opvliegers worden immers vaak getriggerd door een hoge omgevingstemperatuur en/of een slechte ventilatie. Veel vrouwen hebben tijdens een opvlieger een minder goede focus. Soms leidt dit zelfs tot een black-out. Een goede klimaatbeheersing en een ventilator op de werkplek maken dan al een wereld van verschil. Het vermindert het aantal opvliegers. Tegelijkertijd neemt de kracht van de opvliegers die er eventueel nog wel zijn aanzienlijk in kracht af.

Tip 7: Houd rekening met tijdelijk minder goed prestaties

De overgang heeft mogelijk tijdelijk effect op de prestaties van vrouwen. Functioneringsgesprekken, assessments en andere onderzoeken naar de competenties van vrouwen in de overgang pakken daardoor misschien minder goed uit dan verwacht. Echter, vergeetachtigheid, concentratieproblemen en woordvindingproblemen zijn meestal van tijdelijke aard. Houd hier rekening mee want deze overgangsklachten hebben waarschijnlijk een negatieve invloed op de uitkomsten van dergelijke gesprekken en onderzoeken.

Bedenk tot slot dat stress ervoor zorgt dat overgangssymptomen verhevigen. Tijdens functioneringsgesprekken en assessments is het niet denkbeeldig dat de stress toeneemt en daardoor – dit keer zéér tijdelijk! – meer last heeft van overgangsklachten. Toon hier begrip voor en geef vrouwen in deze situaties meer tijd. Dit zorgt ervoor dat zij beter hun rust kunnen bewaren.

[services_wrap][services columns=”” align=”” image=”” title=”” ]

Saron Petronilia

Saron Petronilia is vrouw, moeder, coach, trainer, spreker, auteur, voormalig cultuurjournalist en nog veel meer. Haar methode ‘Overgang en Werk’ is een aanpak om werkende vrouwen (40-60 jaar) bij te staan die last hebben van overgangssymptomen én de greep op hun carrière willen herpakken. Naast particuliere coaching geeft Saron ook workshops, trainingen en lezingen over ‘Overgang en Werk’ bij bedrijven en organisaties.

Meer informatie: petronilia.nl
[/services][/services_wrap]

Lees ook: De grootste blokkades voor de 40+ vrouw op de arbeidsmarkt (1)
Lees ook: Hoe zelfvoorzienend leven vrouwen in Nederland? (2)
Lees ook: Hoe staat het met de combinatie werk em zorg bij vrouwen? (3)
Lees ook: Reader Joke Metselaar over het verbeteren van werkrelaties
Lees ook: Je verdient beter! Onderhandelen doe je zo